کد خبر: 6201

تاریخ انتشار: 1398-05-25 - 15:44

نسخه چاپی | دسته بندی: فرهنگی / فرهنگ و مدیریت فرهنگی / نقد و معرفی کتاب / چهره ها / هنر / آسیب ها
0
بازدیدها: 880

کم کاری نویسندگان توانا عامل گسترش کتاب‌های بی‌کیفیت

بررسی علل انتشار کتاب‌ شعر و داستان بازیگران […]

به نظر می‌رسد حضور گسترده بازیگران در حوزه‌های غیرتخصصی مانند شعر و داستان به بلایی برای ادبیات ایران بدل شده است که انتقاد جدی فعالان این حوزه را هم به همراه داشته است؛ چرا که فارغ از کیفیت آثار بر سطح سلیقه مخاطبان هم تاثیر منفی می‌گذارند.

 

 چند وقتی است که شاهد حضور گسترده چهره های هنری و به طور ویژه بازیگران در حوزه ادبیات و کتاب هستیم و هر از چندی اخباری از گوشه و کنار به گوش می رسد که فلان بازیگر رمانش را منتشر کرد و بازیگر دیگری از دفتر شعرش رونمایی کرد.

 

اتفاقی که با واکنش های مثبت و منفی بسیاری همراه شده است و بسیاری از فعالان حوزه ادبیات هم منتقد جدی آن هستند، چرا که آثار منتشر شده نه تنها دارای کیفیت قابل قبولی نیست بلکه سطح سلیقه مخاطبان را هم تنزل می‌بخشد.

 

در واقع این انتقادها هم بیشتر متمرکز بر چهره‌ها و به واقع سلبریتی‌هایی است که در حوزه غیرتخصصی خود ورود می‌کنند و تنها با استفاده از نامشان سعی در دیده شدن خود در حوزه‌ای دیگر دارند، موضوعی که تا حدود زیادی هم با اقبال بازار روبه‌رو می‌شود.

 

نمونه تازه این اتفاق هم چاپ مجموعه شعر لیلا اوتادی است که حسابی سروصدا به پا کرد و بار دیگر حضور چهره ها را در حوزه غیرتخصصی به کانون توجهات بدل کرد.

اما نکته حائز اهمیت این است که دلیل این اتفاقات چیست؟ اقبال مخاطبان سبب این به راه افتادن این جریان شده است؟ ناشران برای کسب سود بیشتر و رونق کسب و کارشان تن به چنین مسئله ای دادند؟ گوشه گیری و حضور کمرنگ نویسندگان قدیمی و جوانان توانا به دلیل مشکلات عامل بروز و ظهور چهره های نابلد در حوزه ادبیات و کتاب شده است؟

همه این سوالات و بسیار پرسشگر دیگر این روزها علامت سوال بزرگی را بالای سر حوزه نه چندان با رمق ادبیات قرار داده است. به همین منظور با شهرام جهانگیری درباره علل این اتفاق گفت و گویی کرده‌ایم.

نقش ناشران در چاپ کتاب بازیگران در حوزه غیرتخصصی

یکی از مسایلی که در این باره مطرح می‌شود، پیشقدم شدن برخی از ناشران برای چاپ و انتشار چنین آثاری است، اتفاقی که علتش را از شهرام جهانگیری جویا شدیم و او در این باره گفت: «ما نمی‌توانیم درباره این مسئله حکم کلی بدهیم که انجام بدهیم یا ندهیم، چون همه آدم‌ها و به طور ویژه شرقی‌ها عادت داریم درباره همه مسایل اظهارنظر کنیم و در همه حوزه‌ها سرک بکشیم. اما اینکه جامعه استقبال می‌کند بحث دیگری است که می‌تواند ناشی از این ضعف باشد که شاید ما سلبریتی واقعی در حوزه شعر و ادبیات نداریم که این خلا را جامعه به شکل دیگری پر می‌کند.»

او ادامه داد: «به نظرم جامعه چنین محصولی را می‌خواهد و گرنه ناشران به سراغ چنین آثاری نمی‌روند. من خودم شخصا مخالف این اتفاق هستم و امیدوارم این روند ادامه پیدا نکند، اما با توجه به طیف محدود مخاطبان کتاب در کشور برخی از ناشران مجبور هستند برای جلب نظر مخاطبان و گرم‌تر کردن بازار به سراغ انتشار کتاب های سلبریتی‌ها بروند.»

وقتی مخاطبان استقبال می‌کنند، ناشران هم چاپ می‌کنند

در این میان اقبال گسترده مخاطبان و فروش قابل توجهی که آثاری از این دست دارند هم به نظر می‌رسد که نقش مهمی را در زمینه گسترش این اتفاق ایفا می کند، مدیر نشر چترنگ در این باره گفت: «بله، یک بازیگر یا چهره هنری وقتی رمانی می‌نویسد یا کتاب شعری منتشر می‌کند بسیار در جامعه مورد استقبال قرار می‌گیرد و صف‌های طولانی برای خرید کتابش تشکیل می‌شود. در واقع وقتی مخاطب هست خیلی از ناشران هم به دنبال انتشار این کتاب‌ها می‌روند. به نظرم اگر نویسندگان و چهره‌هایی داشتیم که این خلا را پر می‌کردند، دیگر شاهد چاپ چنین آثاری نبودیم.»

کم کاری نویسندگان توانا عامل گسترش کتاب‌های بی‌کیفیت

این روزها هزینه‌های چاپ و انتشار کتاب حسابی بالا رفت است و اینکه در چنین شرایطی تا چه اندازه چاپ آثار ادبی بازیگران توجیه دارد، پرسشی است که جهانگیری درباره‌اش توضیح داد: «ناشر تنها از فروش این دست کتاب‌ها سود نمی‌برد بلکه با این اقدام برای خودش تبلیغات گسترده‌ای به راه انداخته و نام خودش را سر زبان‌ها می‌اندازد تا آثار دیگرش هم به فروش برسد. مانند جشن امضاها در نمایشگاه ها و ... که بازار انتشاراتی را داغ می‌کند.»

کم کاری نویسندگان چهره و توانا به دلیل مسایل مختلف دیگر اتفاقی است که فضا را برای چاپ آثار غیرحرفه‌ای بازیگران در این روزها باز می‌کند. مدیر نشر چترنگ هم در این باره بیان کرد: «از یک طرف شرایط ارشاد ممکن است برای برخی از نویسندگان باسابقه و قدیمی مناسب نباشد. جنبه دیگر به مخاطبان باز می‌گردد، مخاطب امروز حال و حوصله متون عمیق و جدی را ندارد و بیشتر به دنبال متون فست فودی است و من این جنبه را موثرتر می‌دانم چرا که ناشر هم در راستای همین خواسته مخاطب به سراغ چاپ کتاب های فست فودی می رود.»

منبع خبرانلاین

 

گفت‌وگو با عبدالجبار کاکایی درباره انتشار آثار بی‌کیفیت بازیگران

وقتی بازیگران به ابتذال در حوزه شعر و ادبیات دامن می‌زنند

وقتی بازیگران به ابتذال در حوزه شعر و ادبیات دامن می‌زنند

عبدالجبار کاکایی معتقد است که حوزه ادبیات و شعر ایران این روزها درگیر ابتذال شده است و برای بخش وسیعی از اقشار جامعه نیز دارای جذابیت است. او تاکید کرد که برای از بین بردن ابتذال نیاز به حمایت جمعی است.

 

 انتشار مجموعه اشعار یک بازیگر به تازگی موجی تازه را در حوزه شعر و ادبیات به راه انداخته است و نقدهای بسیاری به این اتفاق و دخالت بازیگران در حوزه‌های غیرتخصصی وارد شده است. انتقادی که بیشتر متوجه کیفیت پایین و محتوای ضعیف این آثار است.

در واقع با روندی که بازیگران در پیش گرفتند، مطمئنا این اتفاق به همین نقطه ختم نخواهد شد و باز هم در آینده شاهد چاپ آثاری از این دست خواهیم بود، اما به واقع این دخالت بازیگران در حوزه‌ای غیرتخصصی ناشی از چه عواملی است و چه دلایلی دارد؟ در واقع لزوم چهره بودن این اجازه را به بازیگران می‌دهد تا به راحتی در حوزه‌های مختلف سرک کشیده و دست به تولید و انتشار آثار بزنند؟

برای پاسخ به این سوال با عبدالجبار کاکایی شاعر و ترانه‌سرای سرشناس گفت‌وگویی کرده‌ایم که می‌خوانید.

شرایط انتشار آثار ادبی و هنری سهل شده است

عبدالجبار کاکایی درباره علت ورود چهره‌های بازیگری به حوزه شعر و ادبیات و انتشار آثاری که از کیفیت لازم برخوردار نیستند، بیان کرد: «امروز شرایط انتشار آثار مقداری سهل شده است و در حوزه موسیقی، شعر و ادبیات و به طور کلی در همه حوزه‌های هنر شرایط به گونه‌ای تغییر کرده است. فکر می‌کنم ظهور شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های مجازی و تسریع چاپ کتاب مقداری به ابتذال دامن زده و به طور کلی دامن هنر را گرفته است. این اتفاق هم ناشی از کثرت امکان تولید و پخش کار و تجاری شدن امور فرهنگی است، امروز می‌بینیم ده‌ها ناشر تخصصی شعر راه افتادند و از مولفان برای انتشار کتاب هزینه می‌گیرند عکس زمان ما که مولف برای گرفتن درصد حق تالیفش بین ۱۵ تا ۲۰ درصد، چانه می‌زد تا اجازه انتشار آثارش را بدهد.»

الان کتاب هم به واسطه ظهور شبکه‌های اجتماعی از حیز انتفاع خارج شده و به رزومه شخصی افراد بدل شده است، یعنی هر کسی به جای اینکه دفتر شعر در خانه نگهدارد، کتاب خود را نگه می‌دارد. کتاب به آن صورت مرجع قوی برای مراجعه به شعر شاعر نیست

او با تاکید بر تاثیرات گسترش فضای مجازی و ظهور شبکه‌های اجتماعی، ادامه داد: «الان کتاب هم به واسطه ظهور شبکه‌های اجتماعی از حیز انتفاع خارج شده و به رزومه شخصی افراد بدل شده است، یعنی هر کسی به جای اینکه دفتر شعر در خانه نگهدارد، کتاب خود را نگه می‌دارد. کتاب به آن صورت مرجع قوی برای مراجعه به شعر شاعر نیست، شعر را می‌توان آنلاین از شبکه‌های اجتماعی دید، من سال‌هاست کارهای تازه‌ام را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذارم و وقتی می‌خواهم مجموعه چاپ کنم تمام شعرهایم چاپ شده است.»

این هنرمند در پاسخ به اینکه کیفیت آثار چاپ شده تاثیری در شرایط حوزه شعر و ادبیات دارد یا خیر، گفت: «به نظرم کیفیت کتاب هم تاثیری در شرایط شعر ندارد، چون وقتی رزومه و گردآوری تولیدات ادبی یک آدم با هر کیفیتی است و به آن شکل گذشته مرجع نیست.»

در حوزه ادبیات به یک دوره ابتذال نزدیک شده‌ایم

کاکایی در پاسخ به این پرسش که با وجود آنکه آثار ادبی شاعران توانمند امکان چاپ پیدا نمی کنند و اما شاهد چاپ و انتشار آثاری از این دست هستیم؟ توضیح داد: «ابتذال هم برای خود جذابیت دارد، پیش پا افتاده حرف زدن، دور شدن از آن فضای تخیل، سهل پسندی و... اتفاقاتی است که در حوزه ادبیات ما امروز رخ داده است، بخشی از این اتفاقات را هم من در عالم موسیقی می‌بینم که ترانه‌های درست و درمان هنری که ارزش ماندگاری دارند خیلی مخاطب ندارند اما ابتذال خیلی راحت برای قشر وسیع کسانی که گرفتار حوزه شنیداری تجاری موسیقی شدند جذابیت دارد.»

ابتذال هم برای خود جذابیت دارد، پیش پا افتاده حرف زدن، دور شدن از آن فضای تخیل، سهل پسندی و... اتفاقاتی است که در حوزه ادبیات ما امروز رخ داده است

او افزود: «شعر هم اینطور است، الان در شبکه‌های اجتماعی شعری به نام من در حال پخش شدن است که یکی از مبتذل‌ترین شعرهاست و من روحم هم خبر ندارد چنین شعری گفته باشم. این شعر به این ترتیب است: «خون دل می نوشم و شعرم تراوش می کند، دوستانم غافل از مفهوم به به می کنند»، این شعر را هر روز در قالب‌های گرافیکی به نام من منتشر می‌کنند، کسانی که این گرافیک‌ها را طراحی می‌کنند نه شعرهای من را خواندند، نه از دیدگاه من به شعر نگاه کردند و این اتفاق تنها راجع به من رخ نداده است و برای بسیاری از بزرگان چون قیصر امین پور و سیمین بهبهانی این مسئله رخ داده و آثاری بسیار بی اصالت به نام این بزرگان پخش شده است.»

این ترانه‌سرا تاکید کرد: «به نظرم این مسئله ادامه همان پشت نویسی ماشین‌هاست که در دوره‌ای ذوق ادبی مردم پشت ماشین ها یا دیوارهای باغ و ... در قالب شعرهای بی‌وزن، بی قافیه و پیش پا افتاده‌ای نمود پیدا کرده بود. در حالیکه آثار ادبی ما مملو از اشعار غنی است و به جای آنکه اشعار مولانا، نظامی، سعدی و ... را پشت ماشین بنویسند، اشعاری بی هویت را پشت ماشین می نویسند و به آن افتخار می کنند. باید بپذیریم که عکس اینکه هنر نزد ایرانیان است و بس، ما به یک دوره ابتذال نزدیک شده‌ایم یعنی فهم پایین از موضوع هنر، همانطور که الان موسیقی درست را نمی‌فهمیم و گوش بچه‌های ما از کودکی با موسیقی درست آشنا نشده است. شعر هم همینطور است و ما از شعر خوب فاصله گرفته‌ایم.»

ناشران تنها تابع شرایط جو بازار هستند

کاکایی در باره اینکه ناشران در ایجاد چنین وضعیتی در حوزه ادبیات و شعر چه اندازه نقش دارند؟ بیان کرد: «ناشر تابع شرایط جو بازار است و تعیین کننده فرصت‌های ادبی و فکری برای جامعه نیست، او شرایط را رصد و براساس آن عمل می‌کند. به همین دلیل به اعتقاد من ناشران نمی‌توانند سرمایه گذار فکر و فرهنگ باشند، آن‌ها فقط بحث تجارت را دامن می‌زنند. بحث فکر و فرهنگ باید در جای دیگری هدایت شود، بخشی از این مسئله به فعالیت نخبگان جامعه باز می‌گردد، شعر یا موسیقی به تنهایی نمی‌تواند خودش را از ابتذال بالا بکشد و جامعه باید دست به دست هم بدهد و خود را از این ابتذال نجات دهد. از جمله کارهای بنیادی که در حوزه موسیقی می‌شود انجام داد باید از دوران دبستان با اراداه و مصمم یک نظام فرهنگی به فکر ترویج موسیقی درست باشد، البته اگر اعتقاد داشته باشد.»

او همچنین گفت: در حوزه شعر و ادبیات هم از همان دوران دبستان باید دانش آموزان را به سمت شعر خوب سوق دهند، الان بچه ها در معرض طوفان شعرهای شبکه های اجتماعی هستند، باید کمک کرد و اتحادیه های ادبی شکل بگیرند. یک جریان نمی‌تواند خود را از این ابتذال نجات دهد و نیازمند حمایت جمعی است.»

 

منبع خبرانلاین

تگ های مطلب:
ارسال دیدگاه

  • bowtiesmilelaughingblushsmileyrelaxedsmirk
    heart_eyeskissing_heartkissing_closed_eyesflushedrelievedsatisfiedgrin
    winkstuck_out_tongue_winking_eyestuck_out_tongue_closed_eyesgrinningkissingstuck_out_tonguesleeping
    worriedfrowninganguishedopen_mouthgrimacingconfusedhushed
    expressionlessunamusedsweat_smilesweatdisappointed_relievedwearypensive
    disappointedconfoundedfearfulcold_sweatperseverecrysob
    joyastonishedscreamtired_faceangryragetriumph
    sleepyyummasksunglassesdizzy_faceimpsmiling_imp
    neutral_faceno_mouthinnocent

عکس خوانده نمی شود