تازه های کتاب
تازه های انتشارات کتاب ناب
بایسته های فرهنگ
سازمان های فرهنگی
- مصوبات جلسه 659 هیات انتخاب و خرید کتاب
- جایزه کتاب سال و جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
- برگزیدگان همایش بیست و پنجم کتاب سال حوزه
- تغییرنام معاونت امورمطبوعاتی به معاونت امور رسانهای و تبلیغات
- اعضای هیئت علمی جایزه کتاب سال
- انتصاب دبیر شانزدهمین دوره «جایزه ادبی جلال آلاحمد»
- برگزاری نمایشگاه کتاب استانی با شیوه نوین
مسائل نظری
حوزه علمیه
دانشگاه
- انتشار کتابهای فقهی درباره مسائل روز
- گزارشی از حضور استاد احمد مبلغی در مجمع جهانی فقه اسلامی
- ادله فقهی الزام حاکمیت به حجاب
- ظرفیتها و چالشهای استفاده از فقه در تقنین
- حجاب امری اجتماعی، با امکان قانونگذاری
- مسئله اجازه همسر، نیازمند بحث فقاهتی است
- کسانی که در اصول تابع دیگران باشند، نباید خود را مجتهد بدانند
- جایگاه علم اصول در تولید علوم انسانی اسلامی/ امیر رضازاده
- فراخوان بیست و ششمین همایش کتاب سال حوزه
- برگزیدگان همایش بیست و پنجم کتاب سال حوزه
- حوزه و پدیدههای نوظهور مجازی؛ متاورس
- حوزه از مکتب اصولی امام خمینی آگاهی لازم را ندارد
- دومین نمایشگاه تخصصی پژوهشهای فقهی
- چالش تلقی سیاسی از علوم انسانی اسلامی
- بازسازی منابع تاریخی مفقود شیعه
- رتبهبندی علمی دانشگاهها، پژوهشگاهها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به حوزه علمیه قم
- انتصاب ریاست نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها
- ۱۳ دانشگاه ایرانی در جمع هزار دانشگاه برتر دنیا
- ضرورت پردازش دادههای علمی و کتابخانهای
- دکتر محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد
- کنگره بین المللی توسعه و تعالی علوم بر پایه عقلانیت وحیانی با تکیه بر اندیشه های آیت الله جوادی آملی
علمی آموزشی
علمی پژوهشی
هنر
- فقهی که بخواهد نظریهپرداز باشد، در بستر درسهای تخصصی و پژوهشهای آزاد شکل میگیرد
- ضرورت پرداختن به مکتب فقهی و اصولی امام خمینی (ره)
- قطب فرهنگی اسلام «عقل» است
- مدیر حوزه های علمیه خواهران کشور انتخاب شد
- جامعه الزهراء س یادگاری پربرکت از حضرت امام ره
- تغییر و تحول در نظام آموزشی حوزههای علمیه
- پرورش عالمان پاسخگوی نیازهای جامعه
- جایگاه علم اصول در تولید علوم انسانی اسلامی/ امیر رضازاده
- حوزه و پدیدههای نوظهور مجازی؛ متاورس
- حوزه از مکتب اصولی امام خمینی آگاهی لازم را ندارد
- مبادا فقه معاصر ما همان نتیجهای را پیدا کند که فقه معاصر اهلسنت پیدا کرد
- انتشار کتابهای فقهی درباره مسائل روز
- ابلاغ اساسنامه «جایزه زنده یاد دکتر کاظمی آشتیانی»
- اگر وجه مردمی حکمرانی مغفول بماند کار به سامان نمیرسد
اخبار و مسائل کتاب
نقد و معرفی کتاب
- برگزیدگان همایش بیست و پنجم کتاب سال حوزه
- صدور پروانه فعالیت کتابفروشان
- مصوبات جلسات 645 تا 647 هیات انتخاب و خرید کتاب
- علیرضا مختارپور، رئیس کتابخانه ملی و مهدی رمضانی، سرپرست نهاد کتابخانههای عمومی کشور شد
- بررسی برگزاری نمایشگاه حضوری 1401
- مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و اعضای هیئت علمی چهاردهمین دوره جایزه جایزه ادبی جلال آلاحمد منصوب شدند
- انتصاب مدیر کل تازه دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی
اقتصاد
اجتماعی
- باید امید آفرینی کنیم
- طرح اصلاح قیمت بنزین می توانست بهتر از این اجرا شود
- خواستار استمرار معافیت مالیاتی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه هستیم
- در عرصه جنگ اقتصادی، به طور قاطع دشمن را عقب می زنیم
- دولت خسته نیست
- فعالیت 11 هزار و ۹۰۰ رسانه دارای مجوز در کشور
- افرادی که نفوذ پیدا می کنند داغترین شعارهای حاکمیتی را میدهند
- ادله فقهی الزام حاکمیت به حجاب
- ثبتنام بیمه درمان تکمیلی اصحاب فرهنگ، هنر، رسانه
- مسئله اجازه همسر، نیازمند بحث فقاهتی است
- بیانیه تشکر و قدردانی بیش از چهل نفر از علما وفضلای حوزه علمیه خطاب به اقای دکترجوادی
- بیانیه تشکر و قدردانی بیش از چهل نفر از علما وفضلای حوزه علمیه خطاب به اقای دکترصالحی
- نگاهی به اندیشه آیت الله هاشمی رفسنجانی ره
- طب اسلامی عنوانی برگرفته از میراث روایی و یا اصطلاحی تازه
تاریخ انتشار: 1394-09-10 - 00:08
اربعین ایرانی ـ اربعین عراقی/ محسنحسام مظاهری
یک خط تبلیغی در گفتمان اربعین ایرانی، که متاسفانه در رسانههای رسمی و غیررسمی هم به آن دامن زده میشود، مقایسه پیادهروی اربعین با مناسک حج است که اوجش میرسد به تعبیر خطرناک «حج شیعه»... تکیه بر این […]
یک خط تبلیغی در گفتمان اربعین ایرانی، که متاسفانه در رسانههای رسمی و غیررسمی هم به آن دامن زده میشود، مقایسه پیادهروی اربعین با مناسک حج است که اوجش میرسد به تعبیر خطرناک «حج شیعه»... تکیه بر این تقابل، عملاً به مرزهای اقلیت شیعهی امامیه در جهان اسلام دامن میزند و منجر به فرقهشدن شیعه و تشدید خشونتهای مذهبی خواهد شد. امری که جمهوری اسلامی و شیعیان بیش از هر کس از آن ضربه خواهند خورد
1
در پدیدهی اربعین، ما با دو خوانش و گفتمان اصلی مواجهایم: «اربعین ایرانی» و «اربعین عراقی». فهم اربعین در گرو فهم و تمایزگذاری میان این دو گفتمان است و فهم هرکدام این دو نیز مستلزم شناخت زمینههای اجتماعی فرهنگی سیاسی حیات تشیع در ادوار مختلف بهویژه دورهی معاصر در عراق و ایران است؛ با توجه به تفاوتهای مهم تشیع عراقی و تشیع ایرانی.
یکی از خاستگاه و آبشخورهای تمایزبخش میان تشیع ایرانی و عراقی، «دیگری»های آنهاست. دیگریِ شیعه بهطور سنتی «اهلسنت» بوده است. اما در دورهی معاصر و بهویژه بعد از تأسیس جمهوری اسلامی در ایران، بهاقتضای حکومتداری، دیگریهای جدید برای شیعه تعریف شد. دیگریِ تشیع ایرانی در خوانش رسمی جمهوری اسلامی، نه اهلسنت بلکه غرب است.
تفسیر اربعین بهمثابهی یک مانور قدرت در عرصهی جهانی، تأکید و برجستهسازی ابعاد «تمدنی» اربعین، تأکید بر شعارهای سیاسی جهان اسلام و تقابل با غرب و آمریکا و موارد دیگر ویژگیهای گفتمان اربعین ایرانی و محصول همین دیگری است. اما در اربعین عراقی، دیگری هنوز همان اهلسنت است و این دغدغههای جهانی و تمدنی و... موضوعیت ندارد.
2
آیین عزاداری شیعه اساساً مبتنی بر تقابل و مرزبندی با قدرتهای حاکم سنی بوده است. در تاریخ حیات آیینهای شیعی، شاهدیم هرجا شیعیان از جانب قدرت مرکزی و حاکمیت آسودهخیال بودهاند، پویایی در جوهر و مضمون آیینها متوقف شده و درعوض تشریفات و تجملات آیینها و «فرم» فربه شده است. صفویه، قاجار و جمهوری اسلامی مصادیق این فربگی اند. تفاوت دیگر میان اربعین ایرانی و اربعین عراقی (و حتا اربعینهای دیگر: لبنانی، بحرینی و...) همین آسودهخیالی، احساس امنیت و عافیت شیعهی ایرانی در دینورزیاش است. اینکه ما در تهران و اصفهان و تبریز دغدغه و بیم هجوم مخالفان را نداریم، اینکه برای برگزاری آیینهای مذهبی و عزاداری، ترس برخورد، ترس مرگ، ترس مقابله مطرح نیست، وجه تشریفات و بهتبع سرگرمیسازی آیینها را برجسته کرده است. در نتیجه عزاداری برای شهروند شیعهی ایرانی (لااقل در مناطق مرکزی کشور) به جزیی از سبک زندگی و فراغت تبدیل شده که روز به روز حرفهایتر و جذابتر و مدرنتر میشود. اما شیعهی کربلا و نجف، شیعهی ضاحیه، شیعهی لکنهو، شیعهی دهلی و... دایماً در معرض هزینهدادن برای آیین است. هنوز مضمون و جوهر حیات دارد و پویاست. این تفاوت در مدلهای حضور در اربعین هم خودش را نشان میدهد. شیعهی عراقی که وقتی مثلاً از بصره راه میافتد حتا مطمئن نیست که زنده به کربلا خواهد رسید، بسیار ساده و بیآلایش و بی زر و زیور به زیارت میآید. وجه حماسی برای او اتفاقاً زنده تر است. چون دشمنش محسوس است. همسایهاش است. بیخ گوشش است. اما برای شیعهی ایرانی، که دیگریاش کیلومترها با او فاصله دارد و اگر تقابلی هم باشد غیرمستقیم است و دیگران بهجای او جنگ نیابتی میکنند، اربعین یک تفریح مذهبی لذتبخش است. برای همین برای حضور، یله و رها نیست. حسابشده و بابرنامه است و خودش را تجهیز میکند: کولهپشتی، سربند، پرچم، لباس مناسب، کرم ضدآفتاب، کفش مناسب، دستورالعملهای مختلف، اپ موبایل و... . حتا برای تغذیه و سلامتیاش برنامه میریزد. آنجا هم که میرود باز مثل یک پدیدهی جذاب و لذتبخش با اربعین مواجهه میکند. مدام در اینستاگرام عکس میگذارد. از جذابیتهای سفر در شبکههای اجتماعی مینویسد: از تنوع خوراکیها و غذاها و دیگر خدمات موکبها و... .
3
یک خط تبلیغی در گفتمان اربعین ایرانی، که متاسفانه در رسانههای رسمی و غیررسمی هم به آن دامن زده میشود، مقایسه پیادهروی اربعین با مناسک حج است که اوجش میرسد به تعبیر خطرناک «حج شیعه». بهویژه امسال و در فضای بعد از واقعهی منا، این تقابلسازی پررنگتر شده است. فراموش نکنیم که این تقابل، در دینداری عامه هم زمینهی قبول دارد. چراکه اساساً «آیینهای دینداران» بهجهت آنکه محل بروز خلاقیت و ابتکار است و انعطافپذیر است، بهمراتب جذابتر از «مناسک دینی» است. (تفاوت این دو مقوله در فصل 2 کتاب رسانه شیعه توضیح دادهام.) همچنانکه عزاداری از نماز جذابیت بیشتر دارد، طبیعی است که اربعین هم جذابتر از مناسک خشک و تکراری و متصلب و صعبالوصول حج باشد. تکیه بر این تقابل، عملاً به مرزهای اقلیت شیعهی امامیه در جهان اسلام دامن میزند و منجر به فرقهشدن شیعه و تشدید خشونتهای مذهبی خواهد شد. امری که جمهوری اسلامی و شیعیان بیش از هر کس از آن ضربه خواهند خورد.
4
تشتت در گفتمان دینی جمهوری اسلامی محصول تناقض میان دو جایگاهی است که میخواهد همزمان آن دو را کسب کند: هم امالقرای جهان اسلام و هم حکومتی نمایندهی شیعیان جهان. مصداق این تشتت و تناقض را در راهپیمایی اربعین شاهدیم.
قابل ذکر است وی نویسنده کتاب رسانه شیعه است که در اینجا به معرفی ان کتاب پرداخته
مطالب مشابه